Qormadan, Waxa aan kaga hadleynaa masiirka uu ku danbeyn doono maamulka Jubba ee uu hogaamiyo Axmed Madooba marka ay baxaan ciidamada Kenya ee ku sugan koonfurta Soomaaliya, gaar ahaan gobolada Gedo iyo Jubada Hoose. Waxaana isweydiin doonnaa inta aanu ku gudajiro qormadeena, bal waxa uu xaal ku danbeyn doono marka ay baxaan ciidamadan Shisheeye, gaar ahaan kuwa Kenya.
Maamulka Jubba, ayaa la dhisay muddo haatan laga joogo dhowr sano, Isagoo markaasi ku dhismay qaab sharcidaro ah. Kaas oo ay iska kaashadeen dhismihiisa dowladaha Itoobiya iyo Kenya, oo uu damac waalan kaga jiro guud ahaan dalka Soomaaliya, gaar ahaan gobolada dhaca xuduudda. Maamulkan gacan-ku-rimiska, ayaa dhismay labo mar oo kala duwan, kuwaas oo mid kastaaba uu ahaa sharcidaro ay la socotay aqoondaro baahsan.
Sidan kor ku tilmaamayba, maamulka Jubba ayaa u dhismay qaab aan waafaqsaneyn sharciga, Islamarkaana aad u fool-xun. kaas oo aan lagu arag dunidan casriga noociisa oo kale. Tusaale ahaan, Waxa uu markii hore ku bilowday qaab jabhadeyn ah, oo ay dabada ka riixayeen dowladaha Itoobiya iyo Kenya. Waxaana ka dib u xigtay in ergo laga soo aruuriyey meelo kala duwan ay doortaan madaxweynaha maamulkaasi, Iyadoo uusan jirin dastuur iyo xeerar uu ku shaqeeyo maamulka, iyo waliba doorasho cadaalada ah.
Qaabkaasi jabhadeynta ah ka dib, Waxa uu maamulku bilaabay in uu dagaal kala hortago cid alaale iyo ciddii ka hortimaadda, Iyadoona markaasi la adeegsanayo ciidamada Kenya ee ku jooga magaca Amisom, balse ka madax banaan. Dagaallo qaraar ka dib, Waxaa u suuragashay maamulkaasi sharcidarada ah in uu ka adkaado kooxihii ka soo horjeeday, Sida kooxdii Barre Hiiraale oo kale, Ka dib markii ay dagaalka soo farageliyeen ciidamada Kenya.
Labo sono oo nidaamdaro ka dib, Hadana waxa uu mar kale isu keenay odoy-dhaqmeedyo. Kuwaas oo markii danbe soo xulay wax lagu sheegay baarlamaan lagu saleeyey degmooyin, balse laga been sheegay. Tusaale ahaan, Waxa ay sheegeen in baarlamaankooda ay ku saleeyeen degmooyinkii ay ogeyd Dowladii Dhexe ee Soomaaliya, sida uu dastuurkuba qabo, balse waxa ay ku dareen degmo aan ka mid ahayn degmooyinkaasi, Taas oo ka dhigneyd dabamaryeyn dastuur iyo nidaamdaro.
Mudda haatan laga joogo ku dhawaad bil, Ayaa waxa uu soo saaray Baarlamaanka Qaranka go'aan cad oo lagu kala dirayo baarlamaanka Jubba, ka dib markii laga keenay mooshin liddi ku ah. Dood dheer ka dib, Waxa uu Baarlamaanka Qaranka cod aqlabiyad ah ku ansaxiyey in dib loogu noqdo dhismaha baarlamaankaasi, Iyadoo la waafajinayo shuruucda dalka, Islamarkaana la ilaalinayo hab-qeybsiga beelaha. Hadaba maxaa dhacay ? Waxaa dhacday in baarlamaankii la kala diray uu wax doortay. Dowladnimoy xaal qaado.
Sida caadada u ahaydba maamulkan ay juhaladu hogaamiso, Waxa uu iska dhego-tiray go'aankii ka soo baxay Baarlamaanka Qaranka, oo ah hay'adda ugu sareysa ee dalka, halka uu dhinaca kalena sii watay shaqadiisii, Isagoo ugu danbeyna soo doortay madaxweyne, Taas oo mar kale cadeyn u ah sida looga arad-tiran yahay dowladnimo iyo qaabka ay u shaqeyso. Intee lagu arkay waxaan oo kale, Mase jiraa dal lagu cayaaro dastuurkiisa sida dalkan oo kale ?
Hadaba mudda intee le'eg ayuu shaqeyn karaa maamulka Jubba, gaar ahaan marka ay baxaan ciidamada Kenya, oo qeyb weyn ku lahaa dhismaha maamulkaasi hadaysan iyuguba wada dhisin ? Jawaabtu waxaan leenahay ma badna inta uu shaqeyn karo Maamulkaasi , marka ay baxaan ciidamada Kenya sababa badan oo jira awgooda, Anagoona dib ka faahfaahin doonno sababahaasi.
Waxaan leenahay mar kale wey adag tahay in uu shaqeeyo mudda dheer, Maxaa yeelay waxa uu leeyahay cadowyo badan oo uu diidayo in uu shaqeeyo, gaar ahaan marka ay baxaan ciidamada Kenya. Tusaale ahaan, Waxa uu leeyahay dhinacyo badan oo ka soo horjeeda sida Dowladda Federaalka, Xarakada Al-shabab, Siyaasiyiin, iyo waliba beelo uu dhibaato badan u geystay inta uu jiray sida beelaha Sade, Gaaljacel, Cowramale, Digil iyo Mirafle iyo waliba beela kale oo badan. Kuwaasi oo dhamaantood dhufeys ugu jira sidii ay u fashil lahaayeen.
Dhinacyadan aan soo xusnay, ayaa mooddaa in ay isku raacsan yihiin in meesha laga saaro Maamulkan, Marka ay baxaan ciidamada Kenya. Tusaale ahaan, Siyaasiyiinta ka soo horjeedda, oo uu ka mid yahay Barre Hiiraale, ayaa dhufeys adag ugu jira sidii ay meesha uga saari lahaayeen marka ay fursad u helaan sida ay marar badanba ku celceliyeen. Mid ka mid taageerayaasha Barre, ayaa ii sheegay in aysan daawan doonin Maamulkan marka ay baxaan ciidamada Shisheeye, gaar ahaan kuwa Kenya, Isagoona wacad ku maray in cagta marin doonaan kooxdaasi qowleysatada ah.
Waxaa sidoo kale, Iyagana dhufeys ugu jira Maamulkaasi Masuuliyiin ka tirsan Dowladda Federaalka, Kuwaasi oo tuhunsan in xubno ka mid ah ay wataan ajandayaal qarsoon, oo dhaawici kara midnimada iyo madax banaanida dalka. Sarkaal sare oo ka tirsan Dowladda Federaalka, ayaa laga soo wariyey in uu yiri "kuwani waxaaba shaki ku jira soomaalinimadooda sidaa daraadeedna waa nagu doqonimo inaan iska daawanno" Wuxuuna sii raaciyey "Ma daawan karo Gabre iyo shirqoolkiisa".
Waxaa sida Dowladda Federaalka oo kale, Iyagana caro u qaba maamulkaasi Kooxda Al-shabab, oo u aragta in uu ka qatar badan yahay maamulada kale ee dalka jira, maadaama uu aad ugu dhow yahay dowladaha Itoobiya iyo Kenya, Kuwaas oo hadda banaanka u soo saaray hankooda ku aadan boobka iyo baabi'inta Soomaaliya.Taasna waxaa daliil u ah waxyaabaha ay maanta ka sameynayaan gobolada Soomaaliya ee dhaca xuduudda sida Gedo oo kale.
Maamulka Jubba, ayaa galay inta uu jiray khaladaad badan, oo uu ka shalayn doono. Tusaale ahaan, Waxa uu marar badan si xun ula dhaqmay saraakiil sar sare oo ka tirsan Dowladda Federaalka, sida Wasiirkii hore ee Gaashaandhigga oo kale (CabdiXakiin Fiqi). Waxaa uu sidoo kale colaad ba'an ka kasbaday beelo badan oo reer Jubaland ah sida beesha Sade oo kale. Waxa uu sidoo kale Maamulkani iska diiday inuu si dhab ah ula heshiiyo siyaasiyiintii ka soo horjeedday, halka uu dhinaca kale u hanqaltaagayo xiriir dhow oo uu la yeesho maamul aad uga fog.
Hadaba sideebay wax u dhici doonaan marka ay baxaan ciidamada Kenya, Waa maxayse scenario-ga la filan karo ? Anigu, waxa ay ila tahay in ay wax u dhici doonaan sidii ay wax u dhici jireen mararkii hore, gaar ahaan marka ay meel ka baxaan ciidamada shisheeye. Tusaale ahaan, sanadkii 2009, Waxaa magaalada Kismaayo ka baxay ciidamadii Itoobiya ee magaaladaasi qabsaday, Waxa ayna magaalada uga tageen ciidamo Soomali oo kala taageerayey Barre iyo Cabdulaahi Yuusuf, Kuwaas oo dhamaantooda wada sheeganayey ciidan Qaranka.
Mudda markii ay cidamadaasi magaalada wada joogeen, Waxaa ka dib bilowday loolan xagga awoodda ah, Kaas oo markii danbe keenay gacan ka hadal magaalada looga saaray kooxdii taageeraysay C/laaahi Yuusuf ee uu hormuudka u ahaa Col. Afgaduud. Scenario-gan, ayaa ah midka sugayo Maamulka Jubba ee uu hogaamiyo Axmed Madoobe, gaar ahaan marka ay baxaan ciidamada Kenya, oo ah cududda ugu weyn ee uu ku taagan yahay.
Markan Scenario-ga soo koobno, Waxa ay wax u dhacayaan sidan:- Kow, Waxaa baxayo marka hore ciidamada Kenya. Markii ay in muddo ah maqnaadaan, Waxa dabadeed isa soo uruursanayo taageerayaasha siyaasiyiintii iyo beelihii ka soo horjeeday maamulkaasi + Xarakada Al-shabab. Ka dibna, waxaa bilaabmayo in uu Maamulku ka hortago kooxahaasi, Isagoo markaasi isticmaalayo awood military. Ka dibna, waxaa xigi doono laa samaxa laah in la isfarasaaro si loo qabsado meelaha muhiimka ah.
Dhowr is jiidjiid oo adag ka dib, Waxaa laga adkaan doonaa sida caadada ahaan jirtay kuwa Shisheeyaha kalkaala. Kuwaas oo marka laga adkaada u carari doona meelihii awalba laga soo taageeri jiray. Maadaama uu Maamulku ku tiirsan yahay hal beel oo kaliya, Uma badna in uu iska caabiyo kooxo iyo beelo heshiis ku ah in ay meesha laga saaraan, gaar ahaan marka ay baxaan ciidamada Kenya.
Dhowr hardin ka dib,Ugu danbeyn waxaa deegaanada Jubooyinka la wareegi doono waa saan qiyaasayee Barre iyo taageerayaashiisa oo ay ku lamaanan yihiin in alaale iyo inta ka soo horjeedda Maamulka Axmed Madoobe ee ay taageeraan dalalka Itoobiya iyo Kenya. Sida aan ka baranay inta badan dowladaha farageliya Soomaaliya, gaar ahaan kuwa reer Galbeedka, Uma badna in ay farageliyaan, gaar ahaan marka ay dagaalamayaan beelo ama kooxo siyaasiyiin ah.
Anigu, ma'ahi qof siraadinayo balaayo iyo qaxar, balse waxaa ii muuqda dhibaato dhici doonta marka la diido in la heshiiyo, Islamarkaana wax la wadaago. Tusale ahaan, maxaa dhici kara marka meel la iska dhigo wadahadal dib-u-heshiisiin dhab ah ? Maxaase la filan karaa marka la isu adeegsado ciidamo Shisheeye oo waliba cadow ah ? Dadka Soomaaliyeedse ma aqbali karaan dulmi, cadaaldaro, fisqi, diin la'aan, fuxshi iyo waliba akhlaaq-xumo, Iyagoo waxaasi oo dhan laga diiday dowlad military oo Iyaga ka xoog badan.
Marka aad dib u raacdo maamulada ay shisheeyuhu dhisaan, Islamarkaana ay dadka sanka ka geliyaan , Waxaad arkaysaa in dhamaatood ay ku soo afjarmaan fashil iyo guuldaro. Bal fiiriya Ciraaq, aaway 300.000 oo askari ee ay Shiicada u badneyn, Wax ma tareen ciidamadaasi ? Jawaabtu waa maya sababtuse ma taqaanaa ? Sababatu waxaa weeye wax kasta oo aan ku imaanin wadahadal iyo dib-u-heshiisiin ma shaqeyn Karaan, xitta haddii ay waxaasi taageerayaan dowlado xoog badan. Sow ma'ahan in taariikhda wax laga bartaa.
Gaba gabadii iyo gunaanudkii, hadaad mar kale isweydiino mudda intee le'eg ah ayuu shaqeyn karaa Maamulka Jubba, gaar ahaan marka ay baxaan ciidamada Kenya ? Jawaabtu waxa aan leenahay ma badna, maxa yeelay waxaa jira caqabada badan oo ku horgudban Maamulkaasi, oo uu Isagu sameystay, Kuwaas oo u diidayo in uu shaqeeyo, gaar ahaan marka ay baxaan ciidamada Shisheeye. Waxaa sidoo kale Iyagana jira xoogag badan oo ka soo horjeeda Maamulkaasi sharcidarad ah, oo ay ka go'an tahay in ay fashilayaan, sida masuuliyiin ka tirsan Dowladda Federaalka, Xarakada Al-shabab iyo waliba Siyaasiyiin col la'ah.W/Q: Cabdulaahi Ibrahim Gumeysi-diidAbdull2006@hotmail.com
Weblinks:
//-->
Web link Exchange
Websites Friends
SONNA http://sonna.net
HALGANKA http://halganka.net
SOMALI-NEWS http://somali-news.com
GAMESINDEX http://gamesindex.co.uk
BINH http://binh.biz
SOMALIINDEX http://somaliindex.co.uk
Qurandownload http://qurandownload.org
AZVOX http://azvox.net
AZVOX http://azvox.com
Webdesigncompany24 http://Webdesigncompany24.com
Webdesign36 http://Webdesign36.com
Webdesiger-nin http://webdesigner-in.co.ukhttp://binh.bizhttp://clouda.co.ukhttp://cmscasts.comhttp://coloindex.nethttp://drupaltraining.bizhttp://games-trailers.co.ukhttp://gamesindex.co.ukhttp://halganka.comhttp://holiday-to.euhttp://holidays-to.comhttp://homesgb.co.ukhttp://internfinder.co.ukhttp://jobslog.co.ukhttp://newsindex.co.ukhttp://quraan.euhttp://qurandownload.orghttp://resor.co.ukhttp://serverburst.co.ukhttp://serverburst.nethttp://shopislam.orghttp://somali-music.nethttp://somali-news.comhttp://somaliindex.co.ukhttp://somaliindex.comhttp://somaliindex.nethttp://somaliindex.co.uk